tekst bij het aangevraagde agendapunt ‘Leerplan-conclusie’, agendapunt 12 van de ledenvergadering van 9 mei 2016 (*)

De oorspronkelijke titel van mijn agendapunt was: de euthanasie op het Leerplan.
Het bestuur heeft daar eigenmachtig: Leerplan-conclusie van gemaakt.
Ik vond dat amendement niet de moeite waard om een conflict over te beginnen.
De portee blijft hetzelfde:

Een verwijt aan het bestuur dat het na de Pabodag van maart 2014 niets meer heeft gedaan om het eigen Leerplan, met een taakstellende ambitie voor het funderende onderwijs, dus alle leerlingen tussen 4 en 14 jaar, in het werkveld uit te rollen.

In een brief van 4 maart verzocht ik het bestuur te reageren op mijn verwijten ter zake, zodat ik mijn oordeel kon nuanceren. Daarop is niet gereageerd. Twee maanden later constateer ik dus dat weerwoord was uitgebleven en mijn verwijten terecht geacht mogen worden.

In het kort:
(Tamsma toont de betreffende documenten)

• Jan Alterra: Leerplan voor het Tekenonderwijs op de lagere school (1950) Uitgegeven door de NVTO. Grote invloed op het gezicht van het Tekenen. Verplichte tekst bij de opleidingen
• Waarom? …. Daarom! Terreinverkenning Beeldcultuur (NVTO, 2003)
• Soortgelijke studie van de vakdidactiekcommissie van de VLBV
• Frits Arnold en ik namen bij een borrel op een Jaarvergadering van de VLBV het initiatief voor een visietekstcommissie. Eerste samenwerking tussen NVTO en VLBV, die zich daarvoor jaren in zekere onmin tot elkaar verhielden.

Deze visietekst werd de aanleiding voor het instellen van een denktank, die het bestuur gevraagd en ongevraagd advies zou kunnen geven over relevante/actuele zaken.
De denktank kreeg de opdracht van de toenmalige fusie-voorzitter om een leerplan te ontwerpen voor het funderende onderwijs in de beeldende vakken.
Naar het zich laat aanzien wordt het fenomeen denktank, na deze eerste exercitie opgeheven. Het is op de begroting voor 2016 geheel verdwenen. Merkwaardig omdat net dit jaar (4 jaar na publicatie) de beloofde evaluatie plaats zou moeten vinden.

Er is vier jaar in wisselende samenstelling met totaal 12 vakdeskundigen gewerkt.
Maart 2012 werd het stuk aangeboden met een begrippenlijst
Gedrukt en verspreid. Alle leden, elke opleiding (vooral ook de Pabo’s, ¾ van het leerplan betreft hun leerlingen) en een keur van experts kregen er een.
Aandacht in Kunstzone (ik schreef een artikel over de Tien Eefjes) en een paginagrote advertentie. Een discussieforum, dat tijdens het redactie-traject al functioneerde, werd her-ingericht voor een landelijke discussie. Het VONKC-bestuur zou dat in de gaten houden.

Toen een tijdje niks.

Pabodag van maart 2014.
Bij de organisatie werden we niet betrokken (was wel aangeboden) Denktankleden zouden op eigen verzoek alleen als toehoorder aanwezig zijn.
Weinig deelnemers: een klein dozijn Pabo-vertegenwoordigers en de gebruikelijke symposium-gangers uit de facilitaire hoek.
Ontwikkelingspsycholoog Breeuwsma …
Diederik Schönau
4 werkgroepen. Ik zat naast een Pabo-docent die zijn leerplan niet eens open had gehad.
Krakende kritiek in Kunstzone (2013-04): ‘Eefje was nog lang niet schoolrijp’. Je had als PO-docent meer aan www.jufSanne.
Verzoek aan het VONKC-bestuur om de bezoekers van die dag uit te nodigen op het forum te reageren. Dan kon de Denktank de discussie oppakken. Niet gebeurd.

Een verzoek om een studiedag voor de VO-opleidingen te organiseren is ook niet gehonoreerd. Ik had zelfs de mailadressen van alle vakdidactici daarvoor aangeleverd.

Er was op een gegeven moment sprake van een Leerplan-light versie. Blijkbaar waren drie pagina’s voorbeeldlessen per leeftijdscategorie te ingewikkeld voor de gemiddelde Pabo-docent en moest er een vertaalslag op Jip en Janneke-niveau gemaakt worden. De denktank was daar niet bij betrokken. Dat plan is een zachte dood gestorven.
Ineens een plan om met de andere kunstvakken een aanvraag in te dienen bij het Fonds voor de Cultuurparticipatie. Muziek, dans en drama hadden tijdens onze ontwikkelfase nooit gereageerd op verzoeken zèlf een leerplan te maken. Dan hadden we onze eigen-aardigheden naast elkaar kunnen leggen.
Nu blijkbaar plots (geld??), wèl geïnteresseerd.

Ons leerplan werd geofferd aan een proces waar het nooit voor bedoeld was. SLO, in de denktank-fase nooit willen meewerken, blij. Ze kregen het hun onwelgevallige VONKC-product ter kneding zomaar in hun schoot geworpen. Bovendien in een project met een Cultuur in de Spiegel invulling. Wat wrang als je met Evert Bisschop Boele (muziek) en Diederik Schönau de enigen bent geweest die openlijk gefulmineerd heeft tegen het product van Van Heusden c.s. en nu je kindje op de ontleedtafel van het SLO terugziet.

Ik wist uit betrouwbare bronnen dat het in de voorgestelde vorm (ledenvergadering van november 2014) nooit iets zou worden met het FCP, maar daar kwam het VONKC-bestuur pas een jaar later ook achter. Nog steeds geen product, niets op de website, alleen een plaatje van een afwijkend cirkelschema en wat aanvullende tekst (*). De inhoud van het Leerplan lijkt geofferd, verdampt in een Grootste Gemene Deler. Weg eigen-aardigheden van Beeldende Kunst en Vormgeving.

Ik heb het VONKC-bestuur na de Pabodag op geen enkele poging kunnen betrappen hùn taakstellende ambities van ons werk waar te maken.
Treurig hoogtepunt was het uitgebreide en kostbare onderzoek van Windesheim naar 21^ste -eeuwse vaardigheden in de cultuureducatie. Onderzoeksleider lector Jeroen Lutters nam verbaasd bij zijn eindpresentatie van mij een leerplan-exemplaar in ontvangst. In de literatuurlijst (met 80 verwijzingen) kwam het leerplan van de beroepsgroep niet eens voor !!
Zo heeft VONKC onze PR verzorgd.
Op mijn verzoek is het leerplan een jaar later in de finale versie als voetnoot genoemd. Niemand van het project (50 PO-docenten) heeft er iets mee gedaan. Ze kenden het bestaan niet eens.
In het laatste nummer van Kunstzone (16-03) twee artikelen over Masteropleidingen in relatie tot het PO. Geen enkele verwijzing naar het VONKC-leerplan, zelfs niet daar waar de leerlijnontwikkeling aan de orde is (blz. 10).
Wonderlijk dat een vehikel dat juist bedoeld was om de kwaliteit van het Pabo-onderwijs in Beeldende Kunst en Vormgeving te verbeteren onder het tapijt is geschoven.

conclusie:
Ik had dit agendapunt aangevraagd om de Ledenvergadering op de hoogte te stellen van het euthanasieproces dat het VONKC-bestuur met Leerplan heeft gepleegd. Ik deed dit als voorzitter van de denktank en hoofdredacteur van dit Leerplan.
In een brief van 4 maart 2016 heb ik mijn verwijten aan het bestuur kenbaar gemaakt met het verzoek hierop te reageren, opdat ik mijn standpunt kon nuanceren. Dat antwoord is nooit gekomen.

Ik concludeer nu dus dat het VONKC-bestuur sinds de Pabo-dag van maart 2014 niets meer heeft gedaan om het leerplan een kans te geven zijn taakstellende intenties voor het werkveld te ontplooien en in feite vanaf dat moment een euthanasie-traject in gang heeft gezet dat ook een evaluatie, per 2016 toegezegd, overbodig maakt.

Het leerplan kan dood worden verklaard en als document in het verenigings-archief en de geschiedenis van BK&V worden bijgezet.

 Ik zal de elf denktankleden van deze conclusie op de hoogte brengen

Jan Altera had het beter getroffen met zijn vakvereniging in 1950

Maarten Tamsma

 

(*) Het zou de VONKC-geschiedschrijving niet misstaan als deze tekst op de website bij het verslag van 9 mei is terug te vinden. In het verslag zelf had ik graag een concrete verwijzing naar mijn brief van 4 maart.

(**) In de toelichting tijdens het voorafgaande DIKO-agendapunt van deze vergadering werd toegezegd dat er binnenkort concrete dingen te zien zouden zijn.